Zondag 5 februari 2023 om 15u afspraak in het Concertgebouw Brugge, Kamermuziekzaal. Tickets hier.
Een tonarius (soms ook tonale) is een in de middeleeuwen regelmatig voorkomend (deel van een) manuscript, dat gezangen bevat voor de christelijke liturgie. De gezangen zijn geordend volgens de toonaarden van die tijd: de modi. Er zijn acht modi of ‘kerktoonaarden’. De karakteristieken van elke modus worden vooral bepaald door de verhouding tussen de rustnoot en de reciteernoot. De rustnoot — het woord zegt het — is waar het gezang tot rust komt, van waaruit het vertrekt, waar het op gebaseerd is. De reciteernoot is de centrale noot waarrond de expressieve actie meestal gebouwd is. Soms liggen deze twee polen ver uit elkaar, soms dicht bij elkaar. Dat onderscheid bepaalt of we in een open, heldere modus zingen, dan wel in een eerder gesloten, sombere modus. Het lijkt wat op het ‘majeur’ en ‘mineur’ van onze moderne muziekwereld, maar er zijn vier keer meer mogelijkheden. Bij wijze van spreken bestaan er dus vier majeure modi, en vier mineure modi. De vaktermen zijn respectievelijk ‘authentiek’ en ‘plagaal’.
In het project Tonarius doorloopt Psallentes de acht kerktoonaarden. Dat leidt vanzelf tot stemmingswisselingen. De eerste modus is een basismodus, en wordt vaak voor feestelijke gelegenheden gebruikt. De vierde modus wordt anderzijds met het lijden geassocieerd, dat is dan heel andere muziek. En zo heeft elke modus dus zijn eigen sfeer, die doorheen Tonarius verandert. We eindigen met de achtste modus, we eindigen dus ‘in mineur’… Maar wacht! Wat gebeurt er als we opnieuw beginnen?
Voor deze productie heeft Psallentes Jowan Merckx op bezoek: blokfluiten, een streepje doedelzak, misschien wat percussie.
Psallentes Oude Muziek 
Leave a Reply