Ook ik

Ook ik heb een verhaal van misbruik te vertellen. Sinds 2007 word ik emotioneel misbruikt door bazen en stafleden van [gecensureerd]. Alle klassiekers uit het handboek machtsmisbruik komen daarbij aan bod: liegen, manipuleren en isoleren, bedreigen en intimideren, en het leggen van de schuld voor wat er gebeurt bij het slachtoffer zelf.

Elf jaar lang al klaag ik deze onterechte en onrechtvaardige behandeling aan. De daders zelf heb ik veelvuldig en in alle toonaarden ter verantwoording geroepen — steeds zonder resultaat. Ik deed mijn verhaal bij verschillende personen en instanties binnen en buiten de instelling, maar ook dit leidde nooit tot het verlangde resultaat: herstel, eerherstel, een minimum aan gerechtheid.

Jarenlang ben ik hierom elk uur van de dag kwaad geweest. Ik kende langdurige periodes van zware depressie, met niet af te schudden gevoelens van mislukking, schuld, angst, frustratie, bitterheid en woede. Ik was langdurig werkonbekwaam, al zette ik altijd zo goed mogelijk door met mijn freelance-werk, voornamelijk voor het ensemble Psallentes. (Uit die activiteiten heb ik inkomsten die ik niet kan missen, en ik heb er ook een verantwoordelijkheid als werkgever.) Sinds 2010 word ik intensief begeleid door een therapeute.

Bij vrienden en collega’s vind ik vaak steun en begrip, al zijn er helaas ook velen die liever wegkijken als ze merken dat je een gevecht aangaat met de goden. Zo zijn tientallen van mijn vriendschaps- en werkrelaties verstoord of verbroken. En de werkplek zelf kan ik niet meer betreden — te veel trauma.

Je ziet mensen denken — of ze zeggen het je letterlijk — dat er aan een verhaal altijd twee kanten zijn, dat er geen rook is zonder vuur. Dat is zo: ik heb het vuur van het engagement, van betrokkenheid, van inzicht in hoe een organisatie vierkant draait, van ergernis om ondoordachte beslissingen, van verontwaardiging over mistoestanden. Ik ben zo naïef en zo dom geweest mijzelf niet tot ja-knikker te verlagen, maar integendeel weerwerk te bieden. Dat ik daarbij het deksel op de neus kon krijgen had ik nog enigszins kunnen verwachten, maar op de leepheid en het verraad waarmee dat gepaard ging was ik helemaal niet voorzien.

Niet zomaar ben ik dit bericht begonnen met de woorden ‘ook ik’ — Me Too. Onder die pijnlijke noemer zijn ons de laatste tijd talloze ontstellende verhalen ter ore gekomen over seksueel misbruik. Eerder hadden we ook de verschrikkelijke getuigenissen over kindermisbruik. Ik vind dat het nu hoog tijd wordt voor een nieuwe hashtag, weer een volgend thema, waarmee ook verhalen over klassiek machtsmisbruik het daglicht zouden zien. Dat soort misbruik, al is het niet van fysieke aard, heeft ook zeer ernstige gevolgen.

Ik vind dat er een nieuwe stijl van machtsgebruik moet ontstaan, of liever een nieuwe manier van samenwerken, met gedeelde verantwoordelijkheid, met veel minder tussenkaders, met veel minder commissies en vergaderingen, met schaalverkleining, met snel roterend leiderschap. Allemaal dingen die ons op weg kunnen zetten naar datgene waar velen onder ons dringend behoefte aan hebben: een vriendelijke, open, aangename, voldoening schenkende werkomgeving.

Hendrik Elie Vanden Abeele, 5 februari 2018