Pest in Ferrara, Wapenstilstand in Brugge

Begin deze week, op 11 November dus, had ondergetekende de eer om in hogeschool Vives te Brugge het verhaal van Obrechts dood te vertellen. Dat gebeurde op uitnodiging van het Collegium Medico-Historicum Brugense, oftewel Montanus. Het thema van de dag was ‘ziektesymptomen bij grote componisten’, en daar paste Obrechts bezwijken aan de pest natuurlijk in.

Aan het eind van zijn leven – maar dat wist hij toen nog niet, was nog niet eens vijftig – werd Obrecht kapelmeester bij de familie d’Este in Ferrara. September 1504, was dat. Hij was er tevreden. Verdiende 100 gouden dukaten per jaar, mocht in een huis van de hertog wonen, kreeg wellicht een bedrijfswagen ter beschikking (een paard).

Maar minder dan een half jaartje later sterft de oude hertog Ercole. Zijn zoon Alfonso maakt meteen schoon schip in de hofhuishouding, en Obrecht staat op straat. Hij probeert nog wel even een job te krijgen bij de Gonzaga’s in Mantua, maar dat lukt niet.

Nog eens een klein half jaar later verschijnen van die kleine zwarte puistjes op zijn huid, het gevolg van vlooienbeten. Lymfeklieren zwellen op, de fameuze paarse builen verschijnen. Hij laat zich opnemen in een pesthospitaal, maar het mag niet baten. Erg effectief was de behandeling er niet: builen doorprikken en aderlatingen. Obrecht sterft nog diezelfde maand, juli 1505.

Het ene fragmentje Obrecht dat ik de 450 aanwezigen liet horen kwam uiteraard uit ons Gratia Plena cd’tje, dat we vorig jaar – ook al in Brugge – presenteerden. Dat is het nummer 1 uit de reeks ‘To Memling’, een project waarin we per album een schilderij van Memling evoceren. In dit geval de New Yorkse Annunciatie. Daar hoort uiteraard Obrecht-muziek bij, zoals zijn Missa De tous bien plaine, en daaruit het Kyrie. De Psallentes-zangeressen, samen met de blokfluitisten van The Royal Wind Music. Lang leve Jacob Obrecht!

(Luisteren? Klik op de afbeelding!)

Hendrik Vanden Abeele

Psallentes vzw wordt structureel ondersteund door de Vlaamse overheid.