Vrouwen op de rand

Ik kijk naar deze foto en ik denk: wat een gelukzak ben ik toch dat ik voor zo’n mooie groep prachtige zangeressen mag staan. Dit zijn zes van de zeven/acht vaste Psallentes-zangeressen, vorige week in Madrid. De enigen die ontbraken – en die we misten – waren Lisa De Rijcke en Amélie Renglet. Die welke je ziet zijn van links naar rechts Sarah Van Mol, Sarah Abrams, Sarah Van Roosbroeck, Sarah Somers, Sarah Colson en Sarah Van Nevel. Vrouwen op de rand van het allerschoonste: samen zingen.

Er gaan nog andere gedachten door mijn hoofd als ik dit zie. Deze vrouwen hebben mijn leiding eigenlijk niet nodig. Ze kunnen het zonder mij ook. Maar. Zeker in het gregoriaans gebeurt er wel iets ongelofelijks met mijn handen. Ik beweeg ze een klein beetje, of ik beweeg ze een beetje veel, en er gebeurt iets kleins, of er gebeurt iets veels. Ik heb het hen al vaak gezegd: dit is rijden met een Rolls Royce. Deze zangeressen reageren op de allerkleinste details. Alle veertjes, radertjes en schokdempertjes werken op topniveau. Tot in de fracties afgesteld. Ook niet-afgesproken bewegingen leiden (bijna altijd) tot iets nieuws, iets creatiefs, iets moois. Het niveau van ‘samen’ in de diepste betekenis van het woord is toch echt wel beter, makkelijker, vollediger te bereiken als je iemand laat aangeven. Ik ben blij dat ik die aangever mag zijn. Maar nogmaals: ze kunnen het ook zonder mij.

En ook ben ik blij deze mensen te kennen. Ze betekenen veel voor me. Psallentes is aan het vijfentwintigste jaar begonnen. Zelf worstel ik al sinds begin 2007 (sic) met de gevolgen van extreem pestgedrag, geïnitieerd door een narcistisch departementshoofd. (Soms denk ik dat dat een tautologie is.) De impact van deze situatie is heel groot, met steeds nieuwe gebeurtenissen en wendingen. Die impact laat zich niet alleen op mijn persoonlijk leven voelen, maar ook op de loopbaan van Psallentes. De afgelopen zes jaar is bijvoorbeeld een van de grootste organisatoren oude muziek in Vlaanderen (actief in Antwerpen en Leuven) aan een campagne tegen Psallentes bezig. Het gaat er brutaal, wreed en cynisch aan toe. Begrijpen doe ik het niet, maar het is echt letterlijk terug te voeren op die ene narcist die zeventien jaar geleden het vuur aan de lont stak. Hoe kan het blijven duren? Wegens wegkijkers en luitenanten.

‘Cultuur is oorlog’ – een boek van Leo de Haes. Destijds begreep mijn naïeve ik die titel niet goed. Nu spoken die woorden dagelijks door mijn hoofd. Maar de nooit aflatende steun van deze zangeressen (en ook van andere musici met wie ik ooit werkte natuurlijk, Psallentes heeft een lange lijst ‘ooit personeel’) is van onschatbare waarde gebleken. Het is dankzij hen dat Psallentes nog bestaat, dat we bij de laatste subsidieronde bij de grootste stijgers waren, dat we altijd maar opnieuw mooie projecten kunnen opzetten. Het is dankzij hen dat organisatoren in binnen- en buitenland voor Psallentes blijven gaan. Dankbaar.

Die kracht van het samen muziek maken. De schoonheid van het samen zingen, het proberen bereiken van de ziel, van het hart van de luisteraar. De onbeschrijfelijke troost die daarvan uitgaat. Zingen moet, zingen doet je goed. Of: vrouwen op de rand van het altijd blijven zingen.

Foto María Alperi / Fundación Juan March – 6 maart 2024

Tekst Hendrik Elie Vanden Abeele

PS. Ok, de twee meest linkse Sarahs zijn echt Sarahs. Daarna gaat het om Veerle, Barbara, Elisabeth en Kerlijne.

Psallentes vzw geniet structurele ondersteuning door de Vlaamse overheid