Professor Marc Vervenne, ere-rector KU Leuven en president van het Groot Begijnhof van Leuven, nodigt u uit voor het Psallentes concert ‘La Fête-Dieu’, dat plaatsheeft op zaterdagavond 12 oktober 2019 om 20u in de Sint-Jan-de-Doperkerk. Dit concert grijpt plaats in het kader van twintig jaar Unesco-erkenning van dertien Vlaamse Begijnhoven als werelderfgoed.
Bij de instelling van ‘La Fête-Dieu’ in 1246 speelde de heilige Juliana een belangrijke rol. Meer dan dertig jaar eerder al had zij een visioen gehad van een onvolledige maan: naderhand zou zij inzien dat dit een boodschap was betreffende een onvoltooide liturgische cyclus, en dat met name een feest rond het Heilig Sacrament ontbrak. Het was de jonge en bescheiden monnik Jean de Cornillon die aan het werk gezet werd om dit nieuwe feest in een officie gestalte te geven.
Zoals gebruikelijk in die tijd waren teksten van kerkvaders als Ambrosius en Augustinus de belangrijkste voedingsbodem voor het liturgisch programma van het officie. Naast kerkvaders kwamen ook meer eigentijdse auteurs aan bod, zoals Alger de Liège en Pierre Lombard.
Op het muzikale vlak vertrok Jean vanuit een programma dat ook in andere officies reeds toegepast was: de antifonen volgen de nummering van de modi. Eerste antifoon eerste modus, tweede antifoon tweede modus, enzovoort. Het werd een soepel, verzorgd en expressief officie, een interessante getuige van de Luikse muzikale traditie. Het officie van Jean kende goede verspreiding in het bisdom Luik, en ook richting Duitsland, Moravië en Polen. Nog in dezelfde dertiende eeuw schreef Thomas van Aquino een ander officie voor hetzelfde feest. Dit werd al gauw het universele officie van Corpus Christi, ook al werd Jeans officie in de Luikse Saint-Martin zeker tot in de zestiende eeuw gezongen.
Een van de meest volledige bronnen voor het officie van Jean de Cornillon is een handschrift uit Tongeren (ca. 1300), dat in de Koninklijke Bibliotheek van Den Haag bewaard wordt, onder het nummer 70 E 4. In net hoefnagelschrift staan er de antifonen en responsoria, de hymne en een sequens uitgeschreven. Psallentes selecteerde uit de 21 bladzijden van het officie voor het Heilig Sacrament gezangen voor de eerste vespers en de derde nocturne van de metten, en vulde dit aan met de sequens Laureata plebs.
Hendrik Elie Vanden Abeele
Psallentes Oude Muziek 
Leave a Reply