Zondag 22 januari 2017 om 15u in de OLV-koningin-kerk te Schoten. Psallentes samen met Zefiro Torna met de mooiste melodietjes ooit: Llibre Vermell de Montserrat. Tickets hier.
O Virgo Splendens is, zoals het in het manuscript zelf genoteerd staat, een ‘antifoon met zachte harmonieën, toegewijd aan de Heilige Maagd Maria – een canon voor twee of drie stemmen’. De uitvoering van de canon is probleemloos: de tweede en de derde stem vertrekken nadat de eerste stem respectievelijk het eerste zinnetje en het tweede zinnetje achter de rug heeft. Op deze manier ontstaat inderdaad een ‘zachte harmonie’, een blend van klanken, bijna alsof we onnadenkend de witte toetsen van de piano door en tegenover elkaar gebruiken.
Stella Splendens is een virelai voor twee stemmen. De virelai was een van de meest voorkomende middeleeuwse dichtvormen. Een eenvoudige structuur, meestal met slechts twee rijmklanken. Volgens het manuscript wordt het gezang begeleid door een rondedans (of omgekeerd natuurlijk). De twee stemmen hebben ongeveer dezelfde tessituur, waardoor ze mekaar voortdurend kruisen.
Laudemus Virginem & Splendens Ceptigera zijn twee korte canons, die vroeger al eens als twee afzonderlijke stukken beschouwd werden, maar waarvan men nu veronderstelt dat ze wel degelijk samen uitgevoerd dienen te worden.
Los Set Gotxs Recomptarem is een ballade in de volkstaal (het Catalaans), met een refrein in het Latijn. Elk van de strofen bezingt één van de zogenaamde Zeven Vreugden van Maria (pendanten van de Zeven Smarten). Het is niet duidelijk of de eerste ‘Vreugde’ (de Annunciatie) aan bod komt in de eerste strofe. De eventuele afwezigheid ervan wordt mogelijk gecompenseerd door de woorden van het refrein, genomen uit Lucas 1,28 (Ave Maria, Gratia plena, Dominus tecum, Virgo serena).
Cuncti Simus is opnieuw een virelai, deze keer eenstemmig. Het is een parafrase op de woorden van de engel Gabriël aan Maria. De woorden ‘Ave Maria’ vormen de opvallende kern van het hele stuk.
Mariam Matrem is ook een virelai, voor drie stemmen. Met deze meerstemmigheid komt het aardig in de buurt van typische Ars Nova composities uit het veertiende-eeuwse Frankrijk. Mogelijk is deze vorm via het pauselijk hof te Avignon met bepaalde zangers naar het hof van Aragon afgezakt. Het is, samen met het Virgo splendens, het enige stuk in het Llibre Vermell waarin geen of vrijwel geen volkse invloeden te herkennen zijn.
Inperaryritz & Verges Ses Par is een tweestemmig lied in het Occitaans (verschillende tekst per stem), net zoals het Mariam Matrem verwant aan de Franse Ars Nova. Het is melodisch erg sierlijk en vloeiend. Het is een grote lofzang op Maria, die met allerlei epithetons bejubeld wordt (flor de les flors, mare de Dieu, Estel de mar…).
Ad Mortem Festinamus is het laatste gezang in deze kleine verzameling. Het is een Virelai, eenstemmig, in negen strofen. Het is het enige gezang dat niet aan de Maagd is toegewijd, maar aan de dood en het ascetisch verzaken aan ‘de wereld’.
Hendrik Vanden Abeele
Psallentes Oude Muziek 
Leave a Reply